Galilæam, quam Sepphori receptus pacat, et Cæsaream venit.

Petrus et Paulus de appropinquante vitæ exitu per revelationem a Domino sunt admoniti'.

Petrus ad Hebræos, per Pontum, Galatiam, Cappadociam, Asiam et Bithyniam dispersos, secundam scripsit epistolam3.

Paulus Ephesum, ubi familia Onesiphori erat, per Tychicum secundam ad Timotheum misit epistolam: postquam Aquila et Priscilla, relicta Roma, eo denuo sunt reversi". In ea Timotheum rogat, ut ante hyemem ad ipsum veniat; secumque Marcum adducat, ut ipsi perutilem ad ministerium. Salutemque illi dicit ab Eubulo, Pudente, Lino et Claudiak.

4070. Cestius Gallus festo tabernaculorum incensa Lydda, Hierosolymam tendit, cui ad sexagesimum stadium occurrunt Hierosolymitani, et dubia pugna decertatum est prope Bethoron: sed mox majoribus copiis eos aggressus Cestius compulit in urbem, in quam et ipse irrupit quarto Octobris, inferioremque tenuit (ut et Bezetham et Cænopolim) per aliquot dies civitatem, indeque templum et superiorem oppugnavit civitatem, facileque cepisset, si fortius in oppugnatione perseverasset, populo Romanis tum favente, solis seditiosis repugnantibus.

Verum Cestius mox cum prope esset ut templum caperet, sine ulla justa causa obsidionem solvit, atque Antipatrida se recepit, multis Romanorum et auxiliarium in itinere amissis, et cæsis a Judæis qui eos insecuti sunt, cum impedimentorum majore parte, adeoque et machinarum, ballistarum, et armorum (quæ fugientes Romani abjecerant) magna copia, quibus postea in Hierosolymorum adversus Titi obsidionem propugnatione usi sunt Judæi. Idque factum octavo die Novembris, anno Neronis duodecimo1.

f 2 Petr. cap. 1. ver. 14. 2 Timoth. cap. 4. ver. 6, 7.

2 Petr. cap. 3. ver. 1. cum 1 Petr. cap. 1. ver. 1.

h2 Timoth. cap. 4. ver. 12. 19.

k2 Timoth. cap. 4. ver. 21.

Ibid. ver. 9. 11. 21.

Absoluto sc. siquidem 13. Neronis annus a 13. die præcedentis Octobris in

ceperat.

Hac victoria elati Judæi Hierosolymam reversi, urbis præfectos creant Josephum Gorionis filium, et Ananum pontificem, bellique duces varios et multos in singulas provincias, sive toparchias, dimittunt, atque inter eos Josephum (belli hujus Judaici scriptorem) in Galilæam amandant: in qua multis oppidis communitis et muro cinctis, rebusque omnibus ad sustinendum bellum ordinatis, Romanorum impetum exspectabat.

Interim multi adversus eum motus, multæ et frequentes urbium rebelliones excitantur arte et fraude Johannis cujusdam Leviæ filii, invidia nonnullorum ex principibus Hierosolymitanis, qui Galilææ præfecturam ei ereptam volebant. Sed eorum omnes conatus, artes et consilia fregit, atque elusit prudentia et patientia sua Josephus: qui Johannem illum coegit Hierosolymam cum suis ex Giscala Galilææ oppido quod munierat, confugere. Hierosolymis autem Ananus urbis præfectus omnia ad sustinendum bellum necessaria parat, mœnia instaurat, bellica instrumenta, tela et arma curat fabricari per totam urbem. Zelotas conatur ad sanam mentem revocare; sed frustra. Simonem Gioræ filium latrocinia exercentem, et tyrannidem affectantem, misso milite, conatur comprehendere: at is cum suis ad latrones, qui Massadam tenebant, effugit, unde illi totam Judæam et Idumæam latrociniis infestabant.

Porro Cestius missis ad Neronem (qui tum in Achaia erat) legatis statum Judææ turbatum renuntiat. Nero conturbatus Vespasianum eo mandat; Vespasianus autem, hoc accepto mandato, Titum filium Alexandriam mittit, ut inde quintam, et decimam legiones in Judæam adduceret: ipse pedestri itinere ex Achaia in Asiam transmittit, atque inde in Syriam et Antiochiam venit.

Petrus et Paulus Romæ prædixerunt futurum, ut post breve tempus immitteret Deus regem qui expugnaret Judæos, et civitates eorum solo æquaret, ipsos autem fame sitique confectos obsideret. Tum fore, ut corporibus suorum vescerentur, et consumerent se invicem; postremo capti venirent in manus hostium, et in conspectu suo acerbissime conjuges suas vexari cernerent, violari et prostitui

VOL. XI.

H

virgines, diripi pueros, allidi parvulos, omnia denique ferro ignique vastari, captivos in perpetuum terris suis exterminari: eo quod exultaverant super amantissimum et probatissimum Filium Deim.

Vespasianus Antiochiæ Romanas copias et regum auxilia cogit, inde venit Ptolemaida, Sepphorimque Romanis faventem recepit.

Alexandria Titus cum duabus legionibus Ptolemaidem ad patrem pervenit, citius quam per hyemem sperabatur. Copiæ omnes cum regum auxiliis eo conveniunt, numero sexaginta millia, tam peditum quam equitum; præter calones et impedimenta.

Vespasianus Galilæam invadens, Gadarensium urbem primo impetu captam incendit et vastavit. Inde Jotapatam die vigesimo primo Maii veniens, eam oppugnavit.

Junii die vigesimo nono (qui mensis illius dies postremus in Neronis occurrit imperio) Petrus et Paulus celebri martyrio vitam finierant: ut tam orientalis quam occidentalis ecclesiæ tabulæ confirmant. Unde diem mortis Pauli notiorem quam ipsius Alexandri esse, asserere non dubitat Chrysostomus". Eodem tempore utrumque Romæ subiisse martyrium, affirmat in epistola ad Romanos Dionysius Corinthiorum episcopus; et Petrum quidem, capite (ut expetierat) deorsum statuto, crucifixum fuisse, tomo tertio commentariorum in Genesim refert Origenes; impleta Christi prædictione ad eum facta: "Quuma senueris, extendes manus tuas, et alius te cinget et transferet quo noles." Paulum autem gladio percussum, historiarum monumenta confirmant. Quo referenda sunt etiam, quæ de Neronis persecutione scribit P. Orosius. "Primus (scilicet Nero) Romæ Christianos suppliciis et mortibus persecutus est; beatissimos Christi apostolos, Petrum cruce, et Paulum

m Lactantius, lib. 4. cap. 21.

" In 2 Corinth. homil. 26.

Apud Euseb. lib. 2. histor. ecclesiast. cap. 24. Kɛp. KE.

P Apud Euseb. lib. 3. histor. cap. 1.

9 Johan. cap. 21. ver. 18, 19.

Euseb. histor. ecclesiast. lib. 2. cap. 24.

Lib. 7. cap. 7.

gladio occidi imperavit: ipsumque nomen Christianorum extirpare conatus est:" et Sulpitius Severus in historiæ libro secundo "Datis legibus, religio vetabatur; palamque edictis propositis, Christianum esse non licebat. Tum Paulus, et Petrus capitis damnati, quorum uni cervix gladio dissecta, Petrus in cruce sublatus est." In Hispania vero hanc persecutionem sævisse colligunt ex lapide ibi defosso et inscripto, NERONI. CL. CAIS AUG. PONT. MAX.

OB. PROVINC. LATRONIB ET. HIS. QUI. NOVAM GENERI. HUM. SUPERSTITION. INCULCAB PURGATAM1.

Vespasianus Jotapatam, fortiter a Josepho, qui isthic erat cum imperio, defensam, tandem post quadraginta dierum obsidionem, vi capit, evertit et incendit Kalendis Juliis, anno Neronis decimo tertio, Josephum in specu latitantem capit, et vita donat, sed captivum tenet.

Jotapata excisa Vespasianus exercitum Cæsaream reducit, atque isthic duas legiones collocat, ut se ab obsidionis labore reficerent, tertiam eodem consilio et fine mittit Scythopolim: ipse autem Cæsaream Philippi proficiscitur, ubi ab Agrippa rege cum exercitu per viginti dies convivio exceptus est. Tum ad Tiberiadis et Tarichææ obsidionem se parat. Et Tiberienses quidem statim se dediderunt, ac precibus Agrippæ regis data est civitas, ne exscinderetur. Tarichæa autem cum passa esset se obsideri, vi capta excisa est.

His urbibus receptis, vel excisis, tota Galilæa ferme ad Romanos inclinabat, præter Gamalam in Gaulanitide, et Giscalam atque Itaburium montem in Galilæa.

4071. Gamala obsessa per mensem unum, capta est vigesimo tertio die Octobris atque excisa, et paulo ante mons Itaburius fuerat etiam a Romanis captus. Mox Titus Giscalam aggreditur, quæ a Johanne cum suis seditiosis tenebatur. A Tito oblatas pacis conditiones Johannes simulat se accipere; sed nocte sequente cum suis clam urbe effugit, et Hierosolymam se recepit: Titus urbi parcit, imposito ei præsidio. Inde Cæsaream venit. Ves

In inscriptionibus Gruteri, pag. 238.

pasianus autem Cæsarea Jamniam et Azotum profectus, utramque subegit, Cæsareamque rediit.

Interim per totam Judæam dissensio oritur: aliis bellum cupientibus, aliis vero in Romanorum fide manere voventibus. Inde latronum globi et cunei per universam Judæam excitantur, qui prædas ex iis agebant qui pacis studio tenebantur, deinde prædis onusti Hierosolymis recipiuntur; atque isthic omnia cædibus, dissensionibus, discordiis, et rapinis complent. Ac primo quidem Antipam, et non paucos alios nobilissimos et potentissimos civitatis viros, in vincula conjiciunt, moxque indicta causa necant: calumniantes voluisse eos urbem Romanis prodere. Cumque populus in eos esset insurrecturus, illi templum occupant, eoque tanquam arce adversus populum utuntur: atque isthic sorte summum creant pontificem Phanniam quendam (alias Phanazum) hominem rudem plane et imperitum, neque sacerdotalis ordinis.

Adversus hos Zelotas (sic enim ipsi se vocabant) Ananus et nobiliores pontifices populum excitant atque armant, et in templo ipso oppugnant, adeoque et in interiorem templi ambitum compellunt. Sed isti literis ad Idumæorum duces clam missis, quibus Ananum proditionis insimulabant, se vero pro libertate patriæ pugnantes in templo obsideri conquerebantur, advocant in suum auxilium Idumæos. Hi statim cum viginti millibus hominum advolant: quibus clam per noctem in urbem et templum admissis a Zelotis, magna fit Hierosolymitanorum ab utrisque cædes, rapinæ, et incendia. Nam octo millia ea nocte cæsa sunt, et sequentibus diebus Ananum aliosque ad duodecim millia ex nobilioribus interfecerunt, præter infinitam promiscuam plebeculam. Sed paulo post Idumæos facti sui pœnitentia subiit, cum Zelotarum scelera viderent, nec proditionis (cujus optimates accusabantur) indicium ullum deprehendissent. Itaque solutis, ad duo millia, iis qui vincti tenebantur in custodia, domum Hierosolyma relicta redeunt. His abeuntibus Zelotæ rursus in cives nobiliores sævire incipiunt crudelius quam antea, et nobilissimos quosque ac fortissimos necatos ne sepeliri quidem patiebantur, maxime vero eos quos ad Romanos